2010-07-27
Акира Куросавагийн “Дэрсү Узала”

           

          Намайг багаа байхад 70 80-аад оны социализмийн хаалттай үед солонгосын “Хон гил дон”-оос ч өмнө кино театруудаар “Гени жудо”  /японоор Жудогийн домог/ гэж гайхалтай кино оросоор гардаг байв. Хүүхдүүд баатруудыг нь дуурайж тоглоод ах нарын ярианы гол сэдэв байсансан. Дараа нь телевизээр “Дэрсү Узала” гэж суут киног үзээд бас л биширч явлаа. Сүүлд нь энэ кинонуудыг 20-р зууны японы нэрт найруулагч Акира Куросавагийн бүтээл гэдгийг нь мэдсэн билээ. Хаалттай тэр үед манайхан түүний хоёр ч киног нь үзээд амжсан байж шүү.

            Тэрээр 1910 оны 3-р сарын 23 нд жири...

2010-07-22
"Сибирийн үсчин" аль нь вэ?

Судалгааны Левада-центрээс саяхан сүүлийн 10 жилд бүтээгдсэн оросын шилдэг 10 киног шалгаруулахад орчин үеийн оросын гайхалтай найруулагч Никита Михалковын хоёр ч кино багтсан бөгөөд түүний “Сибирийн үсчин” 2-р байрт орсон байна. Найруулагч Никита Михалковын 1999 онд Орос, Франц, Итали, Чехийн уран бүтээлчдийн хамтран бүтээсэн уянгын түүхэн драм “Сибирийн үсчин” кино 35 сая америк долларын төсвөөр бүтсэн байна. Гол дүрд нь Олег Меньшиков, Джулия Ормонд, дүрүүдэд Алексей Петренко, Ричард Харрис нар тогложээ. Ер нь Никита Михалков Олег Меньшиков нарын хослол их амжилттай ажилладаг билээ. Тухайн ...

2010-07-17
“Лимбэний мартагдсан аялгуу” буюу өөрөөрөө амьдрахуй

 

            Цагтаа бид “Ах дүүгийн найрамдал” гээд оросыг дагаад салдаггүй байв даа. Оросгүй юм гэж байхгүй бүх л юм орос байсан үе бий. Одоо ч хуучны дурсамжуудаас хэдэн сайхан кино л үлдэж. Зөвлөлтийн тэр аймаар үзэл суртал, хавчлага дундуур амьдралын үнэнийг харуулсан, ухаарал хайрласан, жинхэнэ урлагийн бүтээл цөөнгүй гарч байсан билээ.

Та бүхэнд Орос, Зөвлөлтийн нэрт найруулагч, зохиолч, жүжигчин, яруу найрагч Эльдар Александрович Рязановийн тухай хэдэн үг хэлье. Манайхан түүнийг хийсэн кинонуудаар нь сайн мэднэ дээ. Тэрээр “Багт наадмын шөнө”  /1956/, “Торгон цэргийн дууль” /196...

2010-07-14
“Амьдрах сайхаан”


Тэртээ 1940 оны 8-р сарын 21нд нэгэн цагт хамтран зүтгэж асан  И.Сталины захиалгаар амь насанд нь халдсаны улмаас  Зөвлөлт гүрний үүсгэн байгуулагчдын нэг, онолч, тууштай марксист Койокан Лев Тройцкий алс холын Мексикт Мехико хотын даруухан эмнэлэгт нас баржээ. Түүний нас барахаасаа өмнө үхлийг мэдэрч зөгнөн бичсэн гэрээсллийн  “Амьдрах ёстой сайхан юм. Хойч үеийнхэн маань амьдралыг бузар явдал, дарлал, хүчирхийлэлээс цэвэрлэж, амьдралаар бүрэн дүүрэн цэнгэцгээж явах болтугай” /нэрт гүүш Ц.Гомбосүрэн гуайн орчуулгаар/ гэсэн  хамгийн сүүлийн  мөр  нь Италийн нэгэн жүжигчин, найруулагч Роберто Б...

2010-07-09
“Генералтай амьдрахын тулд дэслэгчтэй суу!”

/ ''Амьдрал нулимсанд дургүй" гайхамшигт киноны 30 жилийн ойд/

Рональд Рейган 1985 онд Михайл Горбачёвтай анх удаа уулзахынхаа өмнө “Оросын тайлагдашгүй сэтгэл зүрх”-г ойлгохын тулд энэ киног найман удаа үзсэнээ дурссан байдаг. Мосфильм кино үйлдвэрт найруулагч Владимир Меньшовийн 1979 онд бүтээсэн энэ кино 1980 онд Оскар хүртсэн ЗХУ-ын гурав дахь кино болж “Гадаад хэл дээрх шилдэг  кино” шагналыг хүртсэн билээ. Гарсан даруйдаа үзэгчдийг шуугиулж киноны багтаа асар их нэг хүндийг авчирсан энэ кино шагналыг ёстой л нэг түүж байлаа. Дээр өгүүлсэнээр 1980 онд Оскар мөн Берлиний кино наадма...

2010-07-09
Моцартыг бурхан л алсан


 

Би авьяасыг шүтэн биширдэг. Суу билэгт авьяастнуудын гайхамшигт урлагийн бүтээлүүдийг харж сонсож мэдэрч байхдаа өөрийн эрхгүй ямар нэг бурхан бий гэж дуу алдан хүлээн зөвшөөрдөг өө. Тэр гайхамшигт авьяаст суу билэгтнүүд бурханы хоолой, бурханы хэл, бурханы аялгуу, бурханы гар болж бүтээлүүдээрээ биднийг алмайруулан шагшуулж үл танигдах далдын гоо сайхан руу даллан дуудаж байдаг. Тэр тусмаа Вольфганг Амадей Моцартын хөгжмүүд намайг сонсох бүр зүгээр л алж байдаг. Түүний "Eine kleine Nachtmusik" Rondo Allegro,  40, 41-р симфони, реквием, лимбэний гоцлол зэрэг бүтээлүүдийг сонсох бүр бурхан...

2010-06-26
“Зүүдэнд ч оромгүй явдал” буюу орчин цагийн Ромео Жульеттагийн түүх



1979 оны хавар найруулагч Илья Фрэз Госкино фильм дээр «Роман ба Юлька» шинэ кино зохиолоо танилцуулжээ. Далан нэгэн настай  найруулагчийг өсвөр үеийнхний хайр сэтгэлийн тухай сэдэв барьж авсанд гайхсан тэд “Энэ чинь тэгээд юуны тухай кино юм дээ” гэж асуухад нь “Жинхэнэ хайрын тухай кино байх юм” гэж хариулсан гэдэг. Тэгээд зохиолыг нь үзэж ярилцаад Юлькаг нь Таня болгож ганцхан засвар хийсэн гэнэ. Ингэж бид бүхний үзэх дуртай орчин цагийн Ромео Жульетта болсон “Зүүдэнд ч оромгүй явдал” кино төрсөн түүхтэй. Ромео Жульетта гэсэн нь учиртай. Анх кино зохиол нь эмгэнэлт зохиомжтой байсныг /магад...

2010-04-02
Гайхамшигт оюун ухаан ба галзуу эрдэмтний үнэн түүх

1998 онд америк сэтгүүлч Сильвия Назар нэрт математикч 1994 оны Нобелийн шагналт Жон Нэшийн бодит амьдралаас сэдэвлэсэн “Суут математикч Нобелийн шагналт Жон Нэшийн амьдрал” гэдэг ном бичсэн нь гарсан дороо шууд бестселлер болж олныг шуугилсан байна.

Номын гол дүр Жон Форбс Нэш 1928 онд баруун Виржинийн Блюфильд хотод инженер болон сургуулийн багшийн гэр бүлд төржээ. Тэрээр дунд сургуульд идэвхгүй сурч тэр ч байтугай математикт дургуй нэгэн байсан боловч 14 насанд нь Эрик Т.Беллийн бичсэн “Математикийг бүтээгч” ном амьдралыг нь эрс өөрчилсөн байна. “Энэ номыг уншаад би өөрөө хэний ч тусламжгү...

2010-03-29
Хүргэн хүү "хүчтэй"

 

Манай кино урлагт их найруулагч Дэжидийн Жигжид гэж ноён оргил бий. Хөвсгөлийн Дархад зоноос гаралтай ээж нь гурван хүүхдээ айлд өргүүлж, отгон хүү Жигжидийгээ эгчтэй нь авч үлджээ. Д.Жигжид хар багаасаа зовлон үзсэн амьдралын хар ухаантай, гүжирмэг, шулуун шударга нэгэн байж. Тэр чанар нь амьдралын үнэнийг өгүүлэх бүтээлүүдэд нь нэвт шингэсэн нь харагддаг.  “Цогт тайж”, “Сэрэлт”, “Ардын элч”, “Улаанбаатарт байгаа миний аавд”, “Түмний нэг”, “Хүний мөр”, “Үер”, “Өглөө”, “Хүргэн хүү”, “Тэмцэл”, “Баянбулагийнхан”, “Хөдөөгийн баясгалан”, “Хөх ногооны униар”, “Газрын жигүүр”, “Өнөр бүл”, “Ард аю...

2010-03-20
Америк мафи гудамжиндаа, монгол мафи төрдөө байдаг

          Их урлаг гэдэг амьдралын толь байдаг. Бид түүнд үнэн нүүр царай, сэтгэлийн гүн дэхь баяр гуниг алдаа оноогоо тольдон харж ухаарал сэтгэлийн баяр баясал, хүч тэнхээг авч байдаг. Өнөөгийн манай Монголын нийгмийн олон гажиг эмгэнэлийг харуулсан нэгэн гайхамшигт киног та бүхэндээ танилцуулья даа. 

1969 онд Нью-Йорк дахь Сицилийн мафийн гэр бүлийн бодит түүхээс сэдэвлэн бичсэн Марио Пьюзогийн “Загалмайлсан эцэг” роман гарсан даруйдаа бестселлер болж зохиолчдоо алдар хүнд ашиг орлогыг зэрэг авчирлаа. Удалгүй 1971 онд найруулагч Фрэнсис Форд Кополла уг зохиолыг кино болгох саналаа хэлэхэд...