Тэртээ 1940 оны 8-р сарын 21нд нэгэн цагт хамтран зүтгэж асан  И.Сталины захиалгаар амь насанд нь халдсаны улмаас  Зөвлөлт гүрний үүсгэн байгуулагчдын нэг, онолч, тууштай марксист Койокан Лев Тройцкий алс холын Мексикт Мехико хотын даруухан эмнэлэгт нас баржээ. Түүний нас барахаасаа өмнө үхлийг мэдэрч зөгнөн бичсэн гэрээсллийн  “Амьдрах ёстой сайхан юм. Хойч үеийнхэн маань амьдралыг бузар явдал, дарлал, хүчирхийлэлээс цэвэрлэж, амьдралаар бүрэн дүүрэн цэнгэцгээж явах болтугай” /нэрт гүүш Ц.Гомбосүрэн гуайн орчуулгаар/ гэсэн  хамгийн сүүлийн  мөр  нь Италийн нэгэн жүжигчин, найруулагч Роберто Бенинигийн сэтгэлд хоногшин үлдсэн байна. Хожим 1997 онд  өөрөө найруулж, гол дүрд нь тоглосон нэгэн киногоо дээрх үгнээс ишлэн авч “Амьдрах сайхан” хэмээн нэрлэжээ.

                               

Энэ кино гарангуутаа л олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдөж шагналыг ёстой түүж өгчээ. 1998 онд Канны кино наадмаас шүүгчдийн нэрэмжит Гран-при, Оскарын 7 төрөлд нэр дэвшиж “Шилдэг эрэгтэй дүр”-ийн шагнал хүртсэнээс гадна “Шилдэг хөгжмийн найруулга”болон   “Шилдэг гадаад хэл дээрх кино” шагнал, хүртсэн байна. Энэ кино нь Роберто Бенинид алдар хүндийг авчирч тэрээр нэг үдшийн дотор хоёр Оскарын эзэн болсон билээ. Мөн өөр хоёр ч томоохон кино наадмаас /Сезар, ВАФТА/ болон бусад наадмуудаас нийт 21 шагнал авсан байна.

 Гэтэл нацистууд гарч ирж, еврейчүүдийг гадуурхаж эхлэв.  Насанд хүрэгчдийг хорих лагерьт хорьж,  хөгшид хүүхдийг хийн зууханд шатааж байлаа. Хүүтэйгээ хамт хорих лагерьт хоригдсон Гвидо үхлээс, хийн зуухнаас аврахын тулд  Жошуа хүүдээ эргэн тойрнод өрнөж байгаа бүхнийг тоглоом гэж ойлгуулж, үгэнд нь сайн орж, тоглоомын дүрмээр тогловол танк хожно гэж ойлгуулна.  Шагналыг авахын тулд  заавал 1000 оноо цуглуулна.  Гэхдээ оноо авах дүрэм нь гэвэл герман цэргүүдийн нүдэнд харагдахыг хориглоно, уйлж болохгүй, цэргүүдээс юу ч гуйж болохгүй гэж хэлнэ. Эргэн тойрны цус, нулимс, үхэл зовлонг  мэдэхгүй хүү нь аавдаа итгэж, энэ бол зөвхөн тоглоом гэж бодно. Киноны хоёр дахь хэсэг бол инээдмийн цаанаас нэвчих зүрхны нулимс билээ.

Хүнд хүчир ажлын дараа яаж ч ядарч байлаа ч амьдралд нь юу ч тохиолдсон хүүгийнхээ өмнө тэр дандаа л ИНЭЭМСЭГЛЭДЭГ. Тиймдээ ч бяцхан хүү Жошуа нь дайны хүнд бэрхийг мэддэггүй. Харин ээж нь яагаад өөрсөдтэй нь цуг байхгүй байгаад л бага зэрэг гайхаж асууна. Удалгүй чөлөөлөх армийнхан  ирж дайснууд ялагдаж, ухарч хорих лагерь бужигнаж эхлэв. Хорих лагерийн хүнд амьдрал дундаас хүүгээ амьд авч үлдэж чадсан Гвидо  хаана байгааг нь мэдэхгүй  хайрт ханиа  бужигнаан дунд олж авч үлдэхээр хайна. Харин  бяцхан Жошуагаа яахав. Тэр мэргэн арга олжээ. Хүүдээ энэ бол тоглоомын сүүлийн шат нуугдаж тоглож байгаа юм хэмээн ойлгуулаад нууж орхино. Энэ хооронд  эхнэрээ хайсаар. Гэвч дайснуудад баригддаг. Эцэст нь тэр өөрийг нь буудан хороохоор тууж яваа ч хүү нь нууцаар харж байгааг мэдэх тул хөгжилтэй инээмсэглэн алхсаар үхэл рүү туугдан одно. Түүний нүүрэнд нөгөө л гайхамшигт ИНЭЭМСЭГЛЭЛ тодорч хүүгийнхээ сэтгэлд тэр янзаараа үлдэнэ. Эцгийн хайр, ханийн хайр гэж чухам юу болохыг хайрынхаа төлөө хүн юу хийж чадахыг харуулсан инээдэмтэй эмгэнэлтэй бас цаанаа зөндөө сайхныг агуулсан гайхамшигт кино. Гайхамшиг инээмсэглэлийн үр дүнд бяцхан хүү Жошуа дайны аймшгийг мэдэхгүйгээр ээжтэйгээ уулзсанаар кино төгсөнө.

Хайрыг мэдрүүлж бас мэдэрч чадвал амьдрах сайхан шүү хүмүүсээ.